Amster­dam Noord: van sociale naar ruimtelijke maakbaarheid

Oorspronkelijk gepucliceerd in Justitiële Verkenningen 2010/5. Hier in pdf te downloaden. Gepresenteerd in december 2011 in Frascati, bij een programma over het gevangenisontwerp van Fleur Agema, georganiseerd door Jonas Staal.

Wie zich over het IJ begeeft – al is het enkel door het werpen van een blik – kan het niet ontgaan dat in Amsterdam Noord een verstrekkende transformatie aan de gang is. In het gebied werd lange tijd alles ondergebracht wat men in Amsterdam niet wilde hebben, te beginnen met het middeleeuwse galgenveld, tot de latere woonwagenkampen, de vervuilende chemische en scheepsbouwindustrie en het overschot aan minder bedeelde bevolkingsgroepen. Amsterdam Noord kampt als gevolg daarvan al langere tijd met een stigma, op vergelijkbare wijze als Zuid dat doet in Rotterdam. Nu lijkt Noord eindelijk onderweg om een meer geaccepteerd onderdeel van de stad Amsterdam te worden (Donkers, 2007), maar deze nieuw opgevatte interesse lijkt meer van toepassing te zijn op het onder‐ gewaardeerde onroerend goed in het gebied – dat nu op energieke wijze herontwikkeld wordt – dan op de oorspronkelijke bewoners van Noord zelf.

Read More

Hayek en het neolibera­lisme dat geen neolibera­lisme mag heten

De politieke filosofie van Friedrich Hayek schijnt als een soort brug te hebben gefungeerd tussen het neoliberalisme en het neoconservatisme. Dit omdat Hayek de markt feitelijk tot een spontane orde verklaart, waarvoor de bestaansvoorwaarden (en bijbehorende morale deugden) via de overheid moeten worden opgelegd. Het geloof in de onfeilbaarheid van de markt als een soort waarheidsprocedé maakt de kern uit van het neoliberalisme. Het idee van een natuurlijke orde is kenmerkend voor het conservatisme, terwijl het idee van maakbaarheid om een dergelijke ‘natuurlijke’ orde te bereiken neoconservatief van karakter is. Het gestaalde neoliberalisme van Hayek mag in Nederland overigens geen neoliberalisme heten, het wordt door haar aanhangers met het codewoord klassiek-liberalisme aangeduid.(1)

Read More

Paul Scheffer, Samuel Hunting­ton en Amitai Etzioni

Ik ben bezig aan een artikel over de invloed van het Amerikaanse neoconservatisme op de Nederlandse politiek. Paul Scheffer is het nieuwste object van interesse. De analyse in Het Land van Aankomst, u weet wel zijn ‘genuanceerde’ magnum opus, is voor een belangrijk deel geïnspireerd op het Amerikaanse neoconservatisme. Dan heb ik het in het bijzonder over de neoconservatieve denkers Samuel Huntington en Bernard Lewis. Ik vond net een totaal vernietigende recensie van het boek van Huntington waar Scheffer zich op inspireert. Een essay, verrassend genoeg geschreven door de man achter Balkenendes normen en waarden retoriek, Amitai Etzioni (pdf). (Hoop niet dat ooit iemand zoiets over mij schrijft):

Read More

Gevangen in ironie: het naïeve nietsisme van P.F. Thomése

Zaterdag 9 februari was in de NRC een uitgebreide lofrede op de ironie te lezen van de schrijver P.F. Thomése. De ironie is volgens Thomése de perfecte nihilistische geste, omdat het in al zijn dubbelzinnigheid laat zien dat elk moreel oordeel gefundeerd is op twijfel. De ironische geest, zo lamenteert Thomése, bevindt zich echter in de verdrukking in een tijd gekenmerkt door populisme en fundamentalisme.

Je vraagt je af op welke planeet Thomése zich de afgelopen tien jaar heeft bevonden. Lees de teksten van Geenstijl, juist de ironie is een paardenmiddel in het verkopen van nieuwe waarheden, liefst met seksistische en racistische inslag. Het deftige schrijversnihilisme van Thomése steekt er bleek bij af.

Read More

Dutch Culture Wars: on the politics of gutting the arts

“No one is safe.” With these words Halbe Zijlstra, the State Secretary of Education, Culture and Science, announced the slashing of the cultural budget on the Dutch national news in December 2010. Whereas cutbacks are generally accompanied by at least the pretension of reluctance or regret, Zijlstra delivered the message with a sardonic smile. It’s a rather uncommon spectacle: a State Secretary of Culture who publicly flaunts his disdain for culture. Zijlstra described artists as being on a “subsidy drip” and took care to present himself as an avowed fan of Dan Brown, Tom Clancy, McDonalds and Metallica. Known amongst artists as “Halbe the Wrecker,” he has become the embodiment of the anti-artistic and anti-intellectual sentiment in the Netherlands. Zijlstra became the figure of the philistine that the cultured classes love to hate. And he welcomes that hatred.

Read More

De politiek van het mindere kwaad – Asscher en het centrisme van de PvdA

Het blijft een vreemde metafoor. De PvdA zou onder Kok haar ideologische veren hebben afgeschud. Verborgen in deze beeldspraak is de impliciete aanname dat ideologische veren slechts een decoratief element zijn. Dat partijen het geheel zonder ideologie afkunnen. Dat er een buiten-ideologische ruimte is, vanwaar een neutrale politiek bedreven kan worden. Of om door te gaan op de metafoor: dat de PvdA van nature een grondgebonden wezen is, geen vogel die noodzakelijkerwijs behoefte heeft aan veren om te kunnen vliegen, een politieke horizon tegemoet.