Wat opvalt is hoe selectief aanhangers van het neoliberalisme omgaan met de eigen geschiedenis. Zo stelde Stephan Sanders in het NRC van 27 april 2009:
“Er is een internationaal volkstribunaal aan de gang, niet alleen in contreien waar ze van oudsher dol zijn op volkstribunalen, maar ook, of juist in landen, die in de loop van eeuwen een rechtsstatelijke traditie hebben opgebouwd. Verschillende en heel diverse aanklagers zijn sinds 2008 bezig de hoofdschuldige veroordeeld te krijgen, en de naam van die verdachte luidt: het neoliberalisme.”
Volgens Stephan Sanders is het neoliberalisme geboren uit verzet tegen het totalitarisme:
“Het komt als een verrassing dat zo’n malafide ideologie nog hele achtenswaardige wortels kent. In 1938 werd de term gelanceerd door de Duitse econoom Alexander Rüstow, die duidelijk afstand wilde nemen van het 19de-eeuwse laisser faire liberalisme, en zich tegelijkertijd verre wilde houden van verregaand overheidsingrijpen. Ik roep in herinnering dat op dat moment in Duitsland A. Hitler, en in de toenmalige Sovjet Unie J. Stalin aan de macht waren – dictators die het staatsapparaat als hun persoonlijk eigendom beschouwden, bedoeld om hun totalitaire ideologie door te laten dringen tot in de diepste vezels van hun onderdanen. Je kan op een dergelijk moment in de geschiedenis met een slechter idee komen dan het neoliberale.”
Dit is een verkeerde voorstelling van zaken. Zoals Michel Foucault terecht stelt in zijn boek “De geboorte van de biopolitiek”, is de belangrijkste gemeenschappelijke vijand van het neoliberalisme niet zozeer het communisme of het nazisme, nee het is Keynes en de sociaaldemocratie. De verwarring van Sanders is op zich begrijpelijk omdat neoliberalen de sociaaldemocratie stelselmatig karikaturiseren als een hellend vlak richting totalitarisme.
Die oriëntatie zien we ook in Nederland terug. Er wordt bijna niets geschreven over het communisme of het nazisme. Het eerste nummer van het neoliberale weekblad Burgerrecht gaat over de dreiging van de sociaaldemocratie. Een ander voorbeeld, ter lering ende vermaak, is van de hand van de voorzitter van de neoliberale denktank genaamd Comité ter bestudering van ordeningsvraagstukken, Josephus Jitta (tevens toenmalig hoofdredacteur van de NRC). Hier een verslag van een lezing die Jitta heeft gehouden voor de Mont Pelerin Society, besproken door professor (en gewezen fascist) Carel Gerretson in de Telegraaf, 15 januari 1955.
MO 