Licht gewijzigde versie, eerder gepubliceerd in de Groene Amsterdammer, mei 2012

Diplomademocratie: De intellectuele gedoogconstructie

Tien jaar zijn verstreken sinds de moord op Pim Fortuyn. Het was een decennium waarin het rechtspopulisme de boventoon voerde. Waarin Nederland een harde ruk naar rechts maakte, culminerend in het kabinet-Rutte dat het land beloofde terug te geven aan de hardwerkende Nederlander. Met de val van de regering, zijn er velen die afgeven op het onzalige karakter van de gedoogconstructie. Het wordt de gevestigde rechtse partijen kwalijk genomen dat zij überhaupt met Wilders in zee zijn gegaan. De gedoogconstructie is echter niet enkel op het conto van rechts te schrijven. Jazeker, het was Rutte die eigenhandig besloot over rechts te gaan bij de formatie. Maar evengoed was er sprake van een brede intellectuele consensus, onder het keurkorps van wetenschappers en journalisten, dat het rechtspopulisme omarmd en geïncorporeerd moest worden door politiek en media. Deze poging tot pacificatie van het rechtspopulisme werd wetenschappelijk onderbouwd met een even populaire als foutieve interpretatie van de opkomst van Fortuyn. Het falen van de politieke gedoogconstructie impliceert evengoed dat de intellectuele gedoogconstructie mislukt is. Het is tijd om een kritisch licht te laten schijnen over de belangrijkste instantie van deze pacificerende denktrant, de invloedrijke NWO studie Diplomademocratie van bestuurskundigen Anchrit Wille en Mark Bovens.