Begin jaren negentig ontwikkelt en omarmt de PvdA een gematigde variant van het neoliberalisme, ook wel sociaal-liberalisme of Derde Weg genoemd. Het zou de basis vormen van Paars. De ideologen van deze koerswijziging – in […]
Tag: ideologie
Schurkenjournalistiek
‘Hoe zou het komen dat de progressieve kranten en actualiteitenrubrieken allemaal sympathiseren met de Palestijnen?’ Dat is de vraag die Martin Sommer opwerpt in een origineel betoog in de Volkskrant van afgelopen weekeinde. Het is moeilijk […]
Naar een nieuwe ideologiekritiek
Als er een ideologie is aan te wijzen die als winnaar uit de verkiezingen van 2012 is gekomen, dan is het wel het neoliberalisme. Dat is verbazingwekkend. We leven in tijden van een mondiale crisis […]
Diplomademocratie
Licht gewijzigde versie, eerder gepubliceerd in de Groene Amsterdammer, mei 2012
Diplomademocratie: De intellectuele gedoogconstructie
Tien jaar zijn verstreken sinds de moord op Pim Fortuyn. Het was een decennium waarin het rechtspopulisme de boventoon voerde. Waarin Nederland een harde ruk naar rechts maakte, culminerend in het kabinet-Rutte dat het land beloofde terug te geven aan de hardwerkende Nederlander. Met de val van de regering, zijn er velen die afgeven op het onzalige karakter van de gedoogconstructie. Het wordt de gevestigde rechtse partijen kwalijk genomen dat zij überhaupt met Wilders in zee zijn gegaan. De gedoogconstructie is echter niet enkel op het conto van rechts te schrijven. Jazeker, het was Rutte die eigenhandig besloot over rechts te gaan bij de formatie. Maar evengoed was er sprake van een brede intellectuele consensus, onder het keurkorps van wetenschappers en journalisten, dat het rechtspopulisme omarmd en geïncorporeerd moest worden door politiek en media. Deze poging tot pacificatie van het rechtspopulisme werd wetenschappelijk onderbouwd met een even populaire als foutieve interpretatie van de opkomst van Fortuyn. Het falen van de politieke gedoogconstructie impliceert evengoed dat de intellectuele gedoogconstructie mislukt is. Het is tijd om een kritisch licht te laten schijnen over de belangrijkste instantie van deze pacificerende denktrant, de invloedrijke NWO studie Diplomademocratie van bestuurskundigen Anchrit Wille en Mark Bovens.
Het politieke denken van Antonio Gramsci
Materiaal voor een workshop over de politieke filosofie van Gramsci, gegeven aan Jong WBS (het wetenschappelijk bureau v/d PvdA), 5 maart 2013. Zie hier voor de slides.
Ik heb enkele fragmenten geselecteerd uit: Antonio Gramsci, Selections from the Prison Notebooks. Ingeleid, verzorgd en vertaald door Quintin Hoare and Geoffrey Nowell Smith, Lawrence & Wishart, London, 1971
Bij wijze van introductie zal ik hier kort enkele opmerkingen plaatsen die de persoon Gramsci van enige context voorzien, en tevens de onderstaande tekst hopelijk wat toegankelijker maken.
1)
Gramsci werd in 1891 geboren in Sardinië. Hij kreeg bekendheid als redacteur van het socialistische weekblad L’Ordine Nuovo en werd een belangrijk figuur in de Turijnse beweging van fabrieksraden in 1919-1920. Na een korte periode aan het hoofd te staan van de Italiaanse Communistische Partij, werd hij in 1926 gearresteerd door het fascistische regime van Mussolini. De fascistische rechter concludeerde op beroemde wijze in de rechtszaal dat dit brein het werken onmogelijk gemaakt moest worden. Tien jaar gevangenschap volgde waarin Gramsci’s medische toestand scherp verslechterde. Hij stierf in 1937, drie dagen naar zijn vrijlating. Niettemin was hij in staat om in de gevangenis 2.848 pagina’s vol te schrijven, die pas na de oorlog zouden uitkomen als Quaderni del Carcere, later vertaald als The Prison Notebooks. Deze omstandigheden hebben ertoe geleid dat het werk van Gramsci een zeer fragmentarisch karakter heeft, zoals we weldra zullen zien.
MO 