Materiaal voor een workshop over de politieke filosofie van Gramsci, gegeven aan Jong WBS (het wetenschappelijk bureau v/d PvdA), 5 maart 2013. Zie hier voor de slides.

Ik heb enkele fragmenten geselecteerd uit: Antonio Gramsci, Selections from the Prison Notebooks. Ingeleid, verzorgd en vertaald door Quintin Hoare and Geoffrey Nowell Smith, Lawrence & Wishart, London, 1971

Bij wijze van introductie zal ik hier kort enkele opmerkingen plaatsen die de persoon Gramsci van enige context voorzien, en tevens de onderstaande tekst hopelijk wat toegankelijker maken.

1)

Gramsci werd in 1891 geboren in Sardinië. Hij kreeg bekendheid als redacteur van het socialistische weekblad L’Ordine Nuovo en werd een belangrijk figuur in de Turijnse beweging van fabrieksraden in 1919-1920. Na een korte periode aan het hoofd te staan van de Italiaanse Communistische Partij, werd hij in 1926 gearresteerd door het fascistische regime van Mussolini. De fascistische rechter concludeerde op beroemde wijze in de rechtszaal dat dit brein het werken onmogelijk gemaakt moest worden. Tien jaar gevangenschap volgde waarin Gramsci’s medische toestand scherp verslechterde. Hij stierf in 1937, drie dagen naar zijn vrijlating. Niettemin was hij in staat om in de gevangenis 2.848 pagina’s vol te schrijven, die pas na de oorlog zouden uitkomen als Quaderni del Carcere, later vertaald als The Prison Notebooks. Deze omstandigheden hebben ertoe geleid dat het werk van Gramsci een zeer fragmentarisch karakter heeft, zoals we weldra zullen zien.